یکی از مسئولیت ها و اهداف هر رسانه ای پس از وقوع رخدادها در جامعه، آگاه سازی افکار عمومی است. اما در مسیر آگاه سازی بسیاری از رسانه ها دچار چالش های جدی می شوند که همین مساله بر ادراک و باور پذیری مخاطب تاثیر گذار است و امکان دارد رسانه نتواند به ایجاد ادراک سازی درست برسد. مجید رضاییان استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه ژورنالیسم معتقد است ما در رسانه های رسمی و حاکمیتی ایران با دو مشکل مواجه ایم، یکی اینکه این رسانه ها به نیاز مخاطب و ارزش رویداد توجه کافی ندارند و بیشتر سیاست رسانه برای آنها اهمیت دارد و این باعث شده یک Gap-شکاف- بین باور پذیری و ادراک مخاطب با آنچه رسانه های دولتی و حاکمیتی تولید می کنند، ایجاد شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
مجید رضاییان استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه ژورنالیسم به سه ضلع مهم در
روزنامه نگاری اشاره می کند و به شفقنا رسانه می گوید: در روزنامه نگاری یک مثلث وجود دارد که یکی از ضلع های آن سیاست رسانه ای، ضلع دیگر ارزش رویداد و ضلع بعدی نیاز مخاطب است. در دنیا Yellow journalism به جای نیاز مخاطب، بیشتر به دنبال خواست مخاطب هستند. گاهی اوقات خواست مخاطب با نیاز مخاطب یکی است، گاهی هم نیاز مخاطب با خواست او متفاوت است. یعنی شاید مخاطب خود از نیاز خود بی خبر باشد و رسانه نیازش را به او یادآوری می کند.
بی توجهی رسانه های رسمی به نیاز مخاطب و ارزش رویداد او ادامه می دهد: ما در رسانه های رسمی و حاکمیتی ایران با دو مشکل مواجه ایم، یکی اینکه این رسانه ها به نیاز مخاطب و ارزش رویداد توجه کافی ندارند و بیشتر سیاست رسانه برای آنها اهمیت دارد و این باعث شده یک Gap-شکاف- بین باور پذیری و ادراک مخاطب با آنچه رسانه های دولتی و حاکمیتی تولید می کنند، ایجاد شود. حال سوال این است که در رسانه های دنیا به کدام ضلع بیشتر توجه می شود؟ در اینجا باید ضمن توجه به تفاوت های رسانه های خبری با رسانه تحلیلی گفت که رسانه های خبری بیشتر objective(عینی گرا) هستند و رسانه های تحلیلی بیشتر subjectivity(سوژه محور) هستند. این استاد دانشگاه با هشدار درباره تبعات بی توجهی رسانه های ایران به دو ضلع دیگر روزنامه نگاری بیان می کند: ما در رسانه های ایران باید دو مساله را حل کنیم، یکی اینکه باید به رسانه های رسمی و حکومتی گفته شود تا زمانیکه به سمت ارزش رویداد و نیاز مخاطب نروید، فقط وامدار یکی از اضلاع مثلث روزنامه نگاری هستید و گویا رسانه یک ضلع دارد که تبعات زیادی خواهد داشت. مطالعات روزنامه نگاری در دنیا از این موضوع عبور کرده است، چرا که با وجود پلتفرم های جدید و با وجود وب۲، همه مخاطبان از audience به user و از user به self communication- به معنای خود ارتباط گر- تبدیل شده اند. یعنی مخاطبانی که دریافت کننده هستند، همزمان به sender یا فرستنده پیام هم تبدیل شده اند. در دنیا، رسانه ها به خاطر اینکه از این قافله -یعنی تغییر معنا و فعال شدن مخاطب-عقب نمانند، سعی کردند به بازتاب هر واقعه ای که مخاطبان به آن واکنش بیشتری دارند ، به آن رویدادها توجه بیشتری داشته باشند که از نیاز و خواست مخاطب عقب نمانند. این پژوهشگر حوزه ژورنالیسم با انتقاد به عملکرد رسانه ها می گوید: اما عملکرد رسانه های رسمی در ایران متفاوت است، چون علاوه بر اینکه کاری به نیاز و خواست مخاطب نداشتند و ندارند از این موضوع هم غافلند که امروزه مخاطب- از طریق پلتفرم و شبکه های اجتماعی- آن چیزی را به عنوان تولید یک روزنامه نگاری می پذیرد که با زندگی او سرو کار داشته باشد و آن را درک کند، یعنی همان عینی گرایی. آنچه در اطراف مخاطب می گذرد، عینیت هایی است که با او سرو کار دارد.
مهم ترین سرمایه یک رسانه، مخاطبان هستند رضاییان با اشاره به اهمیت مخاطب برای هر رسانه ای بیان می کند: در تحولات اخیر جامعه، چون رسانه های رسمی از اتفاقات داخل کشور عقب مانند، مرجعیت آنها به شدت آسیب دید و در راستای Gap ایجاد شده بین مخاطب و حاکمیت، افکار عمومی به سمت کانال های فارسی زبان خارجی رفتند. رسانه های رسمی باید دو ضلع دیگر مثلث را که شامل ارزش رویداد و نیاز مخاطب است، جدی تر بگیرند. چرا که یکی از مهم ترین سرمایه های یک رسانه، مخاطبان آن هستند. اگر آن را نادیده بگیرند، قطعا آن رسانه هم از objectivity و هم از subjectivity عقب می ماند و رسانه سراغ سوژه های غیر مردمی می رود و سراغ مساله ای می‌رود که مشکل و دغدغه مردم نیست یا اگر هم هست روایت ها را به شکل دیگری منعکس می کند که با آنچه مخاطب می بیند و سرو کار دارد، فاصله دارد. این دو Gap را باید حل کرد. پس رسانه های رسمی و حاکمیتی ضمن توجه به آن دو ضلع-ارزش رویداد و نیاز مخاطب در کنار خواست مخاطب- باید متوجه این مساله مهم باشند، پلتفرم های ارتباطی توانستند رسانه های رسمی را عقب بزنند. یعنی الان رسانه های رسمی و حاکمیتی ما با دو مشکل مضاعف روبرو هستند .
آزادی بیان هویت هر رسانه ای است این نویسنده کتاب «شیوه روزنامه‌نگاری» با تاکید بر آزادی بیان و مصونیت خبرنگاران و تاثیر آن در ارزش و جایگاه مخاطب برای رسانه ها می گوید: زمانی می توانیم بگوییم رسانه دارای هویت و برای مخاطب جایگاهی دارد که اصل آزادی بیان در آن رسانه پذیرفته شود. آزادی بیان هویت هر رسانه ای است. وقتی رسانه های رسمی و حاکمیتی ما دست به عصا حرکت می کنند و نمی توانند واقعیت ها را بیان کنند، طبیعی است که این مساله با ادراک مخاطب و باورپذیری فاصله پیدا می کند. از طرفی دیگر در دنیا اگر یک رسانه هویت خود را در آزادی بیان بتواند حفظ کند، مصونیت حقوقی خواهد داشت. او ادامه می دهد: اما اگر روزنامه نگار مصونیت حقوقی نداشته باشد-چه در آژانس خبری یا در رسانه مکتوب یا در رسانه تصویری-، طبیعتا نمی تواند کار حرفه ای انجام دهد. چرا که آزادی بیان او مخدوش است و برای کوچکترین مساله وقتی خبرنگار حمایت نشود، ضمن اینکه نظارت رسانه کاهش پیدا می کند و دیگر رسانه -طبق نظریه مونتسکیو_ به عنوان رکن چهارم دموکراسی شناخته نمی شود، حاکمیت هم دیگر پاسخگو نخواهد بود.
رسانه باید در هر رویدادی مراقب مخاطب باشد این استاد دانشگاه با اشاره به آسیب های خلأ ادراک سازی و باورپذیری برای مخاطب تحلیل می کند: مخاطب همه چیز را با خود معادل سازی می کند، به طور مثال مخاطب با خود می گوید، چرا کشور ما از منظر اقتصادی از کشورهای حوزه خلیج فارس عقب تر است و چرا پیشرفت اقتصادی در کشور من کمتر است؟ چرا باید رفاه در کشور من کمتر باشد و در کشورهای اطراف ما بیشترین رفاه را داشته باشند؟ این شبیه سازی و معادل سازی ها باعث می شود که مخاطب از روایت های رسانه های رسمی و حاکمیتی فاصله بگیرد. به همین خاطر ما باید مراقب باشیم که مخاطب آسیب نبیند.
منبع: عصر ایران
کلیدواژه:
روزنامه نگاری
استاد دانشگاه
ارزش رویداد
خواست مخاطب
رسانه ای
نیاز مخاطب
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا
منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۶۹۸۷۳۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
روایت گری جزء اولویت های مسئولان باشد
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز ایلام؛ سپهر خلجی در نشست شورای اداری استان ایلام با اشاره به اینکه روایت اقدامات انجام گرفته در دولت برای مردم لازم و ضروری است اظهار داشت: تبیین، رفع شبه و روایت گری جزو اولویت‌های مسؤولان باید باشد، و مسئولان مقایسه‌ای از آمار عملکرد دولت را به مردم ارائه دهند.
وی عنوان کرد: آرایش رسانه‌ای دشمن آفندی شده است، یعنی علاوه بر برجسته کردن نقاط ضعف، حتی به نقاط قوت کشور هم حمله رسانه‌ای می‌کنند.
رییس شورای اطلاع رسانی دولت افزود: درگیر جنگ رسانه‌ای و روایت‌ها هستیم، الان حوزه جنگ رسانه‌ای دشمن بیشتر در بخش اقتصادی است .
خلجی با اشاره به اینکه وظیفه ما امیدآفرینی و اعتماد سازی است، عنوان کرد: ما رشد بالای ۶ درصد در کشور را تجربه کردیم و این میزان به هشت درصد خواهد رسید.
وی در ادامه مطرح کرد: پیشرفت کشور در بخش‌های مختلف مثل فضایی، ارتباط با کشورهای خارجی، قابل توجه است.
رئیس شورای اطلاع رسانی دولت با اشاره به اینکه هر مدیر مسئول اصلی اطلاع رسانی دستگاه‌های اجرایی خود است عنوان کرد: باید طرح‌های سرمایه‌گذاری در استان ایلام پیوست اطلاع رسانی تعریف شود.
خلجی با عنوان اینکه باید حوزه اطلاع رسانی اولویت شناخته شود یادآورشد: دستگاه‌های اجرایی از افراد توانند برای روابط عمومی استفاده کنند.
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند